Author Archives: Joost van Onna

De volgende fase

TEVO_2013-04-1822003

De auto heeft de testrit naar de haven van Tema glorieus doorstaan. De auto is in een gekoelde container – die normaal gebruikt wordt voor vervoer van bananen – geplaatst en ingeklaard door de douane. Het schip vertrekt vandaag, 24 april, vanuit Tema  voor een reis van ongeveer 10 dagen naar Antwerpen. Na aankomst in België en vervoer naar Rotterdam per vrachtwagen, gaat het project een volgende fase in. Op de website kunt u hier de komende tijd meer over lezen…..

Bouwen als onderzoek

Door het bouwen van de auto willen we een beeld krijgen van de wereld van creativiteit, zelfregulering  en ambacht in Suame Magazine. Het bouwen van een auto raakt de kern van Suame en biedt inzicht in allerlei zaken die men op het eerste oog niet ziet. We beginnen de honderden verschillende assemblagelijnen te zien (zie vorige post), te begrijpen hoe de hazen lopen en welke informele zelfregulerende structuren van belang zijn voor Suame. Tijdens het bouwproces praten we met tientallen personen van verschillende pluimage, van grote importeurs tot kinderen die al spelenderwijs met een magneet de kleinste metaalresten verzamelen.  Een gedeelde taal is dan belangrijk.  We hebben de internationale taal van auto-reparatie al aardig onder de knie. Het autobouwproces is ook een goed referentiekader om abstracte onderwerpen concreet te maken. Vanuit een onderzoeksperspectief, is het bouwproces te zien als een vorm van participerende observatie. Maar dan wel een geboren uit betrokkenheid en niet uit wetenschappelijke distantie.

Set Up Shop is een project samen met mensen en niet een onderzoek over mensen. Dit past in de traditie van participerende action research waarin onderzoekers deze positivistische distantie van zich afwerpen en zowel  een  verandering  willen bereiken (in ons project: het bouwen van een auto met lokale monteurs) als ook kennis vergaren (Lewin, 1946). Deze onderzoekstraditie, die nu minder wordt toegepast, heeft een lange historie. Een klassieke studie is Die Arbeitslosen von Marienthal, Ein soziographischer Versuch ( 1933), waar de onderzoekers een langere tijd in het genoemde dorp gingen wonen om te onderzoeken wat het effect van massale werkeloosheid was op het dorp (door sluiting van de lokale fabriek). Ook de in eerdere blogs genoemde De Soto is betrokken bij zijn onderzoek naar hoe gewone mensen in landen als Peru extralegale oplossingen zoeken. Een van zijn meest interessante vormen van onderzoek is dat hij en zijn collega’s zelf bedrijfjes opzetten om uit te vinden hoe lang de formele weg duurt. Hij stelde vast dat het vaak duizenden administratieve stappen kost om een bedrijf legaal en formeel te beginnen.  Als je de stappen uitprint, is de lijst dertig meter lang. Veel te lang voor de gewone man en daarom opereren ze buiten de wet om (volgens De Soto).

Het bouwen van een auto biedt, ons inziens, veel waardevolle inzichten juist omdat we betrokken zijn en zelf de auto bouwen.

Is Suame een grote autofabriek?

Als Suame de grootste informele fabriek ter wereld is, moet het in staat zijn om zich te reguleren en allerlei problemen op lossen op het gebied van logistiek, energie, veiligheid, educatie, afvalverwerking, ordening en inrichting. Er zijn inderdaad allerlei informele zelf regulerende structuren en subsystemen In Suame. Ze bieden ‘extralegale’ oplossingen voor deze zaken. Een voorbeeld zien we bij de bevoorrading van de ‘fabriek’. De aanvoer van materialen komt voor een groot deel uit Europa en betreft oudere auto-onderdelen. Informele sociaal-zakelijke netwerken spelen hierbij een belangrijke rol. Deze internationale netwerken vertakken zich in netwerken in de ‘fabriek’. Tijdig weten waar, wie, welke materialen heeft, is van groot belang in Suame. Er is echter weinig tot geen advertentie of marketing. Er is geen behoefte aan, zo werd verteld, omdat klanten via hun eigen informele netwerk bij hun komen. Deze informele netwerken houden de wijk en dus de fabriek draaiende.

Op een macroschaal (als autofabriek) is Suame echter te groot en te onsamenhangend om te spreken van één autofabriek. Het lukt te weinig om structurele problemen zoals overcrowding, gebrek aan ziekenhuizen of energie-uitval op te lossen. Dit is ook de reden dat onze partner, SMIDO, het plan heeft opgevat om een nieuw Suame buiten de stad te bouwen waar deze structurele problemen beter geadresseerd kunnen worden.

Het huidige Suame Magazine is beter te begrijpen als bestaande uit honderden autofabrieken, een netwerk van vele autofabrieken. Via informele structuren stelt men zijn eigen assemblage lijn samen, zoals wij dit ook in Set Up Shop doen. Deze en andere informele netwerken, oplossingen en handelswijzen worden in het aanstaande artikel nader beschreven en geduid.

Extralegale oplossingen

In informele economische systemen, zoals men die in Suame aantreft, vinden de economische activiteiten zich buiten zicht of grip van de overheid plaats. De producten en diensten, zoals een autoreparatie, zijn echter legaal in tegenstelling tot illegale economieën waar de producten of diensten illegaal zijn (zoals bijv. heroïne). In Nederland bestaan informele economieën ook maar dan op kleinere schaal. Daar zijn ze echter vaak moeilijk in kaart te brengen omdat zowel informele als illegale activiteiten buiten het zicht en grip van de overheid plaatsvinden. In het buitenland daarentegen zijn informele economieën vaak open en bloot zichtbaar.

Volgens schattingen van de OECD is  de helft van alle economische activiteiten wereldwijd informeel. Deze informele activiteiten hebben allerlei economische vormen, van transportsystemen, huisvesting, bankieren tot handel. Ze kunnen kleinschalig en alledaags zijn zoals straatverkoop of juist opvallen door de complexe structuren die uit zelfregulering zijn ontstaan.  Voorbeelden van informele systemen die deze dynamiek en complexiteit goed illustreren zijn het openbaarvervoersysteem van Lima waar naar schatting 80.000 bussen dagelijks 8.5 miljoen ritten via een bijna geheel zelfregulerend systeem, of het befaamde Dabbawala lunchbezorgingssysteem in Mumbai waar elke dag ongeveer 200.000 lunches worden bezorgd door 5.000 bezorgers. De overheid speelt geen rol in deze activiteiten, ze reguleert ze niet of handhaaft wetten niet. Deze informele economieën bieden mensen in dergelijke landen allerlei diensten en producten die ze nodig hebben in hun dagelijkse leven. Ze bieden oplossingen buiten de wet om. De Soto (1989) stelt in zijn boek The Other Path dat informele economieën ‘extralegale’ systemen zijn die ‘extralegale’ oplossingen bieden voor problemen waar veel mensen in ontwikkelingslanden mee worden geconfronteerd. Zij lossen deze problemen op via informele handelswijzen (microniveau), informele netwerken, structuren of subsystemen (meso) of via gehele economische systemen (macro). Hoe zou dit voor Suame gelden? Is het te beschouwen als de grootste informele autofabriek ter wereld? Hoe zitten de informele structuren in elkaar? Deze vragen zijn onderwerp van een artikel dat ik momenteel schrijf  voor een wetenschappelijk blad (publicatie wordt verwacht in najaar). In mijn volgende post een schot voor de boeg…….

De Anatomie van Electronica

 

 

 

 

In moderne auto’s vormt de elektronica het zenuwstelsel van de auto. Het zijn de hersenen die opdrachten formuleren, coördineren en uitgeven, de zenuwen die het doorgeven of juist de hersenen van feedback voorzien. Echter, net zoals bij mensen is dit onderdeel zeer kwetsbaar. Voor een Afrikaanse auto dus ongeschikt (het gaat snel kapot en kan niet eenvoudig gerepareerd worden).

Het zenuwstelsel moet tot zijn essentie worden teruggebracht: essentiële opdrachten doorgeven. Voor onze auto bekent dit ten eerste dat de hersenactiviteit wordt geminimaliseerd. De grote luxe fuse box van het BMW (model uit 1992) bedradingssysteem wordt vervangen door een kleine simpelere versie van een ander merk. Ten tweede, worden luxe uitlopers van het zenuwstelsel zoals deurvergrendeling, autoalarm en AC geamputeerd. Als laatste worden de sensoren die feedback geven verwijderd. De feedback komt in het vervolg via de mechanica (geluid, rook, etc.) of menselijke ervaring (gevoel van afname van snelheid).